W Polsce już od kilku lat istnieje trend wykorzystywania starych, nieużywanych już terenów postindustrialnych, modernizowania ich i dostosowywania na inne cele. Artykuł traktuje o rewitalizacji obiektów i terenów poprzemysłowych z uwzględnieniem ich adaptacji na potrzeby budynków komercyjnych, osiedli mieszkaniowych, jak i obiektów z przeznaczeniem na działalność kulturalno-rozrywkową. Poniżej prezentujemy kilka takich przykładów w Polsce. Często w projektach rewitalizacji terenów poprzemysłowych i aranżowania okolic na nowo, wykorzystuje się nowoczesny beton architektoniczny, łącząc go z tym, co stare.
Są to tereny, na których niegdyś była prowadzona działalność gospodarcza (zakłady przemysłowe), obecnie niewykorzystywane, często opuszczone. Dotyczy to zarówno budynków, jak i ich otoczenia.
Ponowne zagospodarowanie niewykorzystanych starych przestrzeni po działalnościach i zaadaptowanie ich do nowych warunków, tak by obecnie służyły społeczeństwu, nazywamy rewitalizacją terenów poprzemysłowych. W Polsce można mnożyć takie przykłady, gdzie obszar starego zakładu przemysłowego dostał zupełnie nowe życie pod względem funkcji, wyglądu i znów jest użyteczny oraz estetyczny, a przede wszystkim wykorzystany.
Zobacz też Rewitalizacja przestrzeni miejskich – funkcja i przykłady
Z jednej strony rewitalizacja terenów poprzemysłowych, ogólnie rzecz ujmując, ma jeden nadrzędny cel – by obszary zaniedbane znów tętniły życiem, z drugiej strony istnieje więcej pomniejszych kierunków – na jakie cele mogą te tereny zostać zaadoptowane. Może być to rewitalizacja terenów poprzemysłowych na cele komercyjne, usługowe, czy mieszkalne, powstało też sporo nowoczesnych przestrzeni kulturalnych na terenach poprzemysłowych.
Tereny poprzemysłowe mogą być atrakcyjne dla inwestorów choćby z uwagi na coraz mniejszą ilość obszarów na cele inwestycyjne w miastach, jak i dobrą lokalizację. Minusem mogą być zanieczyszczenia, dlatego taki proces każdorazowo powinien rozpocząć się od badań terenu, żeby zweryfikować poziom szkodliwych substancji w gruncie, czy w wodach gruntowych. Należy oszacować, czy koszt związany z oczyszczaniem nadal jest opłacalny w stosunku do samej inwestycji, ceny takiego terenu itd. Podobnie trzeba ocenić stan zabudowań, by przekonać się czy również rewitalizacja budynków ma sens. Kolejnym krokiem będzie zaplanowanie przeznaczenia danego terenu na cele komercyjne – mogą być to biura, galerie handlowe, czy hotele. W zależności od projektu konieczne może być zmodernizowanie infrastruktury, takiej jak sieci wodno-kanalizacyjne, elektryczne, komunikacyjne czy drogowe, aby dostosować teren do przyszłych potrzeb komercyjnych. Często na terenach poprzemysłowych znajdują się budynki, które można zaadaptować do nowych funkcji. Rewitalizacja obiektów zabytkowych zakłada zarówno rozbiórkę nieużytecznych obiektów, jak i renowację tych, które mają wartość historyczną czy estetyczną. Po oczyszczeniu i przygotowaniu terenu, następuje budowa nowych, nowoczesnych obiektów komercyjnych, takich jak biura, centra handlowe, przestrzenie usługowe czy hotele. Zakończenie procesu rewitalizacji to oddanie do użytku przestrzeni, które mogą być wykorzystywane na cele komercyjne. Tereny te stają się miejscem dla przedsiębiorstw, oferując atrakcyjne lokalizacje w odnowionych, dobrze skomunikowanych częściach miasta. Rewitalizacja terenów poprzemysłowych przynosi korzyści zarówno ekonomiczne, jak i społeczne, przyczyniając się do ożywienia gospodarki lokalnej oraz poprawy estetyki przestrzeni miejskich.
Dobrym przykładem rewitalizacji terenów poprzemysłowych na obiekty komercyjne jest Stary Browar w Poznaniu. Kompleks faktycznie kiedyś pełnił rolę browaru, aż do czasów wojny. Obecnie stanowi obszar, który łączy funkcje galerii handlowej z miejscem spotkań kulturalnych. Ten postindustrialny budynek został kompletnie zmodernizowany i prezentuje się naprawdę zjawiskowo. Nie tylko odnowiono stare zabudowanie, ale także rozbudowano je o kolejne skrzydło. Obiekt łączy w sobie cegłę, szkło i stal. Oprócz rewitalizacji historycznych budynków przemysłowych, przed obiektem zaaranżowano betonowy plac, na deptaku przed budynkiem pojawiły się też betonowe donice z nasadzeniami.
Innym znanym rozwiązaniem rewitalizacji obiektów poprzemysłowych na cele komercyjne jest Manufaktura w Łodzi, która stała się wizytówką tego miasta. Dawniej świetnie prosperująca fabryka włókiennicza, zamknięta pod koniec XX wieku – została następnie zrewitalizowana. Obecnie jest to miejsce, gdzie handel spotyka się z kulturą i rozrywką. Przekształcanie terenów poprzemysłowych było niezwykle spektakularne, w owym czasie – jedno z większych w Europie. Część budynków wyburzono, część zrekonstruowano. Na terenie Manufaktury powstała olbrzymia galeria handlowa, zaaranżowano plac pomiędzy obiektami, a także miejsca na ogródki gastronomiczne. Dzisiaj funkcjonuje tu także dyskoteka, kręgielnia, kino, czy ścianka wspinaczkowa. W ten sposób powstało zupełnie nowe miejsce użyteczności publicznej.
Przykładem rewitalizacji terenów poprzemysłowych na cele mieszkaniowe jest Nowa Papiernia wybudowana we Wrocławiu. W dawnej fabryce papieru powstało nowoczesne osiedle z mieszkaniami w stylu loftowym i punktami usługowymi. Ten industrialny klimat łączy w sobie tradycyjną czerwoną cegłę, betonowe, drewniane i szklane elementy. Nowoczesne wnętrza, do których wykończenia wykorzystano także beton architektoniczny, korespondują z poprzemysłowym charakterem budynku. Miejsce ma niepowtarzalny historyczny klimat. Cechą charakterystyczną jest prosty, minimalistyczny design, industrialne wnętrza, wysokie przestrzenie. Na zewnątrz nie brakuje także elementów małej architektury. Odrestaurowano również najbliższą okolicę, co miało się przyczynić do rewitalizacji zaniedbanego dotąd Przedmieścia Oławskiego. Zarówno osiedle, jak i jego otoczenie nie tylko poprawiło estetykę i funkcjonalność, ale łączy również przeszłość z nowoczesnością.
Nowoczesne przestrzenie kulturalne na terenach poprzemysłowych to kolejny kierunek zmian takich obszarów, a przykłady tego można odnaleźć w całej Polsce. Są to muzea, galerie, miejsca spotkań, targów, czy koncertów.
Stocznia Gdańska to przykład obiektu poprzemysłowego zaadaptowanego na potrzeby kulturalne. Pod koniec XX wieku, gdy fabryka ogłosiła upadłość i zaprzestała w dużej mierze produkcji, teren został przekazany w ręce artystów. Część opuszczonych budynków zaadaptowano na nowe potrzeby, a przestrzeń została ożywiona. Rewitalizacja terenów poprzemysłowych po starej stoczni dotyczy głównie zmiany funkcji. Powstało tu m.in. Europejskie Centrum Solidarności. Obecnie mają tu miejsce także koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Rewitalizacja obiektów nie została jeszcze w pełni zrealizowana.
Również Stara Kopalnia w Wałbrzychu uległa rewitalizacji – obecnie ten teren poprzemysłowy stanowi Centrum Nauki i Sztuki. Kopalnianym budynkom nadano nowe funkcje, odnowiono je i przeznaczono do nowych celów, a dawne elementy zmodernizowano, m.in. powstało tu muzeum i miejsca warsztatowe, obecnie funkcjonuje tu także restauracja. Na placu urządzonym na starym poprzemysłowym terenie odbywają się także koncerty.
We Wrocławiu z kolei ciekawym przykładem modernizacji starych obiektów jest rewitalizacja Zajezdni MPK przy ulicy Grabiszyńskiej. Obecnie funkcjonuje tu Centrum Historii Zajezdnia. Miejsce zaadoptowano na cele wystawiennicze powiązane z historią Wrocławia, szczególną uwagę poświęcano losom Solidarności. Przed budynkiem wyremontowano olbrzymi betonowy plac, stanowiący dzisiaj miejsce rekreacji mieszkańców.
Zobacz też: Estetyka i funkcjonalność placów miejskich. Jak je dobrze zaaranżować?
Beton architektoniczny często pojawia się w realizacjach modernizacji terenów poprzemysłowych – starych czy wręcz historycznych obiektów na nowe tereny – czy to na cele komercyjne, mieszkaniowe, czy kulturalne. Beton architektoniczny w takich projektach daje ogromne możliwości. Przede wszystkim z uwagi na jego wytrzymałość i nowoczesny design, który elegancko wkomponowuje się w poprzemysłowe tereny miejskie. Beton estetyką pasuje zarówno do cegły, jak i drewna, czy szkła, co czyni go materiałem uniwersalnym. Co ważne, jest też odporny na różnorodne warunki atmosferyczne. Nadaje się do elewacji zewnętrznych – w postaci betonowych płyt na ścianę, ścian wewnętrznych, do wykładania schodów, placów, jak i produkcji elementów małej architektury. Betonowe donice, ławki, siedziska, czy kosze na śmieci są często wykorzystywanymi detalami, które uzupełniają całość. W ten sposób poprzemysłowa przestrzeń publiczna staje się nowoczesna i elegancka.
Jesteśmy producentem betonu architektonicznego. Zapraszamy do zapoznania się z naszymi realizacjami. Oferujemy zarówno płyty z betonu architektonicznego, beton dekoracyjny, jak i elementy małej architektury. Realizujemy także indywidualne projekty.
Zapoznaj się z propozycją Modern Concrete i skontaktuj się z nami.
