Choć sama dyscyplina, jaką jest jazda na deskorolce – znana była w Polsce już od lat 70., dopiero na przestrzeni ostatnich lat zdobyła takie uznanie i popularność. Moda na nią przyszła do nas z USA. Równolegle rozpowszechniły się także skateparki, które zaczęły powstawać jeden po drugim. Obecnie jest ich w Polsce naprawdę sporo.
Jak wygląda projektowanie i budowanie skateparku, by był funkcjonalny i bezpieczny? Co powinno oferować i zapewnić takie miejsce użytkownikom i jakie elementy wyposażenia posiadać? Jakie są rodzaje skateparków? Ten artykuł odpowiada na te i podobne pytania. Opiszemy tu także kilka przykładowych skateparków w Polsce.
Jest to miejsce rekreacji przeznaczone dla miłośników jazdy na rolkach, deskorolkach, rowerach BMX, a także hulajnogach wyczynowych. Obiekty wyposażone są w przeszkody, najczęściej betonowe. Skateparki powstają zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków. Najczęściej finansuje się je ze środków publicznych. Dofinansowanie na skatepark często pochodzi także ze środków unijnych. Co ciekawe, skateparki projektowane przez firmy specjalistyczne nierzadko uwzględniają konsultacje z użytkownikami.
Oprócz tego, że skatepark powinien dawać zwyczajnie dużo frajdy, bardzo ważnym aspektem, zarówno z punktu widzenia projektanta skateparku, jego wykonawcy, jak i finalnego użytkownika, jest bezpieczeństwo. Przede wszystkim skateparki muszą spełniać odpowiednie normy wynikające z przepisów prawa budowlanego. Wymagania w tej kwestii wskazane są w normie PN-EN 14974:2019-07. Bardzo istotne dla bezpieczeństwa użytkowników jest także odpowiednie rozstawienie modułów. Zatem jak zbudować skatepark? Wymiary i odległości poszczególnych elementów muszą być dobrane tak, aby były maksymalnie bezpieczne i nie stanowiły zagrożenia dla użytkujących. Niezbędna jest zatem specjalistyczna wiedza zarówno na etapie projektowania skateparku, jak i jego wykonania. Niezwykle istotne jest też to, by urządzenia były precyzyjnie zamontowane, tak by otrzymać idealnie gładką nawierzchnię. Nawet jeśli poszczególne przeszkody składają się z kilku elementów – nie powinny z nich wystawać żadne ostre krawędzie, elementy montażu itd. Wyposażenie skateparku musi być wykonane i przymocowane na stałe do podłoża tak, by było stabilne. Upadek nie może być większy niż z 1,5 m. Z uwagi na bezpieczeństwo i z powodu tak wielu wymagań, dobrze, jeśli skateparki wykonywane i projektowane są przez firmy, które mają doświadczenie w tej branży. Trzeba mieć także na uwadze, że ze skateparków najczęściej korzysta młodzież i dzieci.
Skateparki przybierają różne formy, ale także rozmiary – te największe wyposażone są w rampy, bowle i platformy. Inne to niewielkie betonowe place z umieszczonymi na nich elementami. Są też pomniejsze rozwiązania, jak ustawienie murków czy poręczy w miejscach, które już są zagospodarowane. Istnieją skateparki budowane na zewnątrz, jak i te umiejscowione w halach. W zależności od stylu i wielkości skateparku, przeszkód, które zostały na nim umieszczone, a nawet materiałów konstrukcyjnych, wyróżnia się różne rodzaje skateparków.
Jeśli przeszkody zostaną dopasowane do otoczenia i jego już istniejącej zabudowy np. w parku czy na skwerze – jest to Skate Point lub Skate Spot. Są zazwyczaj niewielkie i zwykle przeznaczone dla kilku osób. Najczęściej występującymi w miastach obiektami są Skateparki osiedlowe. Często budowane w pobliżu boisk, placów zabaw, czy innych terenów rekreacyjnych. Przeznaczone zarówno dla osób początkujących, jak i tych bardziej doświadczonych – posiadają elementy o różnej skali trudności. Większe skateparki – które przyciągają użytkowników z całego miasta lub wręcz miast ościennych, zwane są regionalnymi. Są także przystosowane do organizacji zawodów.
Z kolei z uwagi na styl i umieszczone w skateparku elementy wyróżniamy skateArty, Skate Plazy, Skateparki klasyczne, bowle, rampy i minirampy. SkateArty stanowią przeszkody wkomponowane w otaczającą przestrzeń, o dobrym designie, służące także do innych celów użyteczności publicznej (np. ławki, siedziska). Skateplaza – posiada elementy nawiązujące do zabudowy miejskiej (schody, poręcze). Skateparki klasyczne – dostosowane do najbardziej wymagających użytkowników, zawierają elementy o różnorodnej trudności. Z kolei bowle, rampy i minirampy – często są uzupełnieniem istniejących już obiektów rekreacyjnych, mogą być elementem skateparku lub funkcjonować zupełnie samodzielnie. Odrębną kategorię stanowią skateparki modułowe – składające się z ustawionych na podłożu betonowym gotowych modułów, wykonanych z drewna bądź stali nierdzewnej. Istnieją także zadaszone skateparki umieszczane wewnątrz budynków.
Z uwagi na materiały, z których wykonywane są skateparki – można podzielić je na drewniane, stalowe, syntetyczne (kompozytowe), lub betonowe, w przypadku zadaszonych skateparków – wykonane są one najczęściej ze sklejki. Oczywiście istnieją też rozwiązania mieszane.
Skateparki mogą być w całości wylane z betonu wraz z rampami itd. lub mogą posiadać jedynie poszczególne betonowe elementy jak np. murki umieszczone na terenach rekreacyjnych (np. w parkach). Jeszcze kilka lat temu do budowy skateparków w Polsce stosowano głównie sklejkę. Obecnie najczęściej stosowanym rozwiązaniem są skateparki betonowe. Beton szlifowany lub beton z posypką jest często wybieranym materiałem na nawierzchnię skateparku. Niekiedy stosuje się także asfalt, obecne są także przykłady kostki. Ciekawe rozwiązanie pojawiło się w Żorach – w dużej mierze w projekcie tego skateparku wykorzystano beton architektoniczny.
Elementy wyposażenia skateparku powinny być powiązane stricte z jego rodzajem i przeznaczeniem. Muszą być także dopasowane do konkretnego miejsca, funkcji, jakie ma spełniać i do użytkowników. Dobrze jest również skonsultować projekt skateparku z lokalną społecznością, która docelowo będzie go użytkować. Poszczególne elementy skateparku zazwyczaj dobrane są tak, by miejsce odpowiadało na potrzeby zarówno początkujących, średniozaawansowanych, jak i doświadczonych w tej dziedzinie.
Jak wygląda skatepark i jakie elementy posiada? Do wyposażenia skateparku zaliczamy m.in. takie przeszkody jak rampy i minirampy, murki, poręcze, zjazdy i podjazdy, schodki, platformy, rurki. Jednym z popularniejszych elementów skateparku są minirampy. Są one przeszkodami uniwersalnymi – nadają się dla początkujących i zaawansowanych, wykorzystuje się je do uprawiania różnych dyscyplin – deski, rowerów i rolek. Popularne są także bowle – swoim wyglądem przypominające pusty basen, przeznaczone dla deskorolek, rolek i rowerów (BMX) – czasem stanowią wręcz odrębne samodzielne obiekty. Inne przeszkody na skateparku to m.in. funbox, gridnbox, piramida, spine, quarter, bank, wallride, rollin, rail, picnic table, London gap, Halfpipe. Oprócz elementów do wykonywania trików skatepark powinien być też odpowiednio ogrodzony lub oddalony od innych obiektów i oznakowany, by osoby przebywające w pobliżu były bezpieczne. Dobrze, jeśli skatepark jest oświetlony, czasem obiekty wyposażone są także w trybunki dla widzów.
Budowa skateparku trwa szacunkowo od kilku tygodni (np. skatepark ze sklejki) nawet do kilku lub kilkunastu miesięcy (skatepark betonowy), w zależności od jego rodzaju, umieszczonych w nich elementów, użytych materiałów, jak i rozmiarów całej inwestycji. Dużo zależy także od czasu potrzebnego na przygotowanie samego projektu, uzyskania pozwoleń na budowę itd.
Wiele zależy od lokalizacji samego skateparku i związanych z nią kosztów terenu czy budynku. Ważny jest także rozmach samego przedsięwzięcia – powierzchnia, ilość przeszkód i ich rodzaje. Kolejnym aspektem jest materiał wykorzystany do budowy skateparku (skateparki betonowe, drewniane, z kompozytu, ze stali) i tego, czy skatepark powstaje z gotowych modułów, czy obiekt budowany jest od podstaw. W grę wchodzi zarówno koszt projektu, jak i budowy skateparku.
Obecnie w Polsce jest ok. 200 skateparków różnej wielkości. Na przestrzeni ostatnich lat ciągle ich przybywa. Nic dziwnego, gdyż tego typu sporty zyskują na popularności i w szybkim tempie się rozwijają. Poniżej kilka żywych przykładów z naszego podwórka, jak zrobić skatepark, by przyciągał miłośników jazdy na desce, rolkach czy BMXach:
Jeden z najnowocześniejszych i największych zadaszonych skateparków w Polsce. Obiekt urządzony jest w nieużywanej już zajezdni tramwajowej.
To przykład skateparku modułowego. Jeden z największych zewnętrznych skateparków w Polsce. Poprzednio w tym miejscu mieściły się rampy drewniane, obecnie skatepark wykonany jest z betonu.
Wszechstronny skatepark – przystosowany zarówno dla rolkarzy, deskorolkarzy, wrotkarzy, a także osób jeżdżących i ćwiczących triki na BMXach oraz hulajnogach. Również jeden z większych obiektów tego typu.
To cały kompleks, oprócz skateparku – składającego się głównie z takich elementów jak bowl i plaza (schodki, murki, poręcze) – znajdują się tutaj pumptruck (specjalny tor rowerowy), ścianki boulderowe – przeznaczone do wspinaczki bez asekuracji i plac zabaw.
Umieszczony w Parku Miejskim w Brzeszczach. Poza betonowym skateparkiem jest tu także boisko, plac zabaw, park do ćwiczeń na świeżym powietrzu, a nawet park dla psów. Za obiekt firma projektowa otrzymała nagrodę.
Jeden z większych skateparków w Polsce. Ten obiekt przy ul. Św. Franciszka z Asyżu (w Lesznie jest ich kilka) jest odwiedzany chętnie także przez zagranicznych gości. Miały tu miejsce zawody Back To The Streets.
Największy skatepark w Polsce zbudowany z modułów. Jego powierzchnia (ok. 1000 m2), ale także i długość (ok. 100 m) robią wrażenie! Oprócz części modułowej skatepark ma też sekcję betonową.
